Halide Edib Adıvar, Türk edebiyatının ve Cumhuriyet dönemi siyasi hayatının en önemli isimlerinden biri olarak bilinir. Yazar, akademisyen ve milletvekili kimlikleriyle ön plana çıkan Adıvar’ın özellikle Kurtuluş Savaşı dönemindeki cesur kalemi ve millî mücadeleye olan katkıları hâlâ hafızalardadır. Ancak bazı kaynaklarda veya halk arasında yanlış bir şekilde kendisinin Bern Büyükelçiliği yaptığına dair ifadeler yer alır. Bu iddia kesinlikle doğru değildir ve Halide Edib’in resmi kariyerinde böyle bir diplomatik görev bulunmamaktadır.
Yanlış Bilginin Kaynağı Nedir?
Halide Edib Adıvar’ın büyükelçilik yaptığına dair yanlış bilgi, muhtemelen onun Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki siyasi ve akademik rolünden kaynaklanıyor olabilir. Kendisi, Cumhuriyet’in ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk ile yaşadığı bazı fikir ayrılıkları sebebiyle 1925 yılında Türkiye’den ayrıldı ve uzun bir süre yurt dışında yaşadı. Bu dönemde çeşitli ülkelerde akademik çalışmalar yürüttü, dersler verdi ve konferanslar düzenledi. Bu faaliyetleri, bazı kişiler tarafından yanlış bir şekilde resmi bir diplomatik görev olarak yorumlanmış olabilir.
Özellikle 1925-1939 yılları arasında Adıvar, İngiltere, Fransa ve Amerika’da bulundu. Columbia Üniversitesi’nde konuk öğretim üyeliği yaptı ve bu süreçte Türk kültürünü ve millî mücadeleyi Batı dünyasına anlattı. Ancak bu çalışmalar, diplomatik bir görevin parçası değildi.
Halide Edib Adıvar’ın Resmi Görevleri
Halide Edib’in kariyerine bakıldığında, onun edebi ve siyasi kimliğinin dışında herhangi bir diplomatik görev üstlenmediği açıktır. Adıvar, özellikle şu görevleriyle tanınır:
- Yazar ve Romancı: Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Sinekli Bakkal gibi önemli eserleri kaleme aldı.
- Akademisyen: Yurt dışında çeşitli üniversitelerde ders verdi.
- Milletvekili: 1950 yılında Demokrat Parti’den İzmir Milletvekili olarak Meclis’e girdi.
- Eğitimci: Kadın hakları ve eğitim reformları üzerine çalışmalarda bulundu.
Tüm bu görevleri ve katkıları arasında herhangi bir büyükelçilik veya diplomatik misyon görevi bulunmamaktadır.
Halide Edib’in Yurt Dışı Faaliyetleri Neden Büyükelçilikle Karıştırılıyor?
Adıvar’ın yurt dışındaki faaliyetlerinin büyükelçilikle karıştırılmasının bir diğer nedeni de, onun Batı’da oldukça saygın bir isim olmasıdır. 1930’larda Batı medyasında ve akademik çevrelerde Türkiye’yi temsil eden güçlü bir figür olarak tanındı. Konferanslarda ve makalelerinde Türk halkını ve kültürünü savundu, Türkiye’nin modernleşme çabalarını anlattı. Bu tür temsil faaliyetleri, bazı kişiler tarafından resmi bir diplomatik görev gibi algılanmış olabilir.
Ancak diplomasi, resmi devlet görevlileri tarafından yürütülen bir alandır ve büyükelçilik gibi görevler Dışişleri Bakanlığı’na bağlı kariyer diplomatları veya siyasi atamalarla gerçekleştirilir. Halide Edib’in bu tür bir atama veya görevi söz konusu değildir.
